شهر جناح

جَناح شهری است از توابع بخش جناح شهرستان بستک در استان هرمزگان ایران در ۳۰ کیلومتری شهر بستک و در ۲۳ کیلومتری دهستان کوخرد ودر غرب استان هرمزگان در جنوب ایران واقع می‌باشد.
از آنجا که این شهر در یک سمت و پهلو از منطقه جغرافیایی خود قرار گرفته آن را جناح (به معنی بال و پهلو) مینامند.
شهر جناح دارای ، بیمارستان ، و یک واحد دانشگاه آزاد اسلامی در حال ساخت، پاسگاه نیروهای انتظامی، دفتر پست و یک موزه مردم‌شناسی است.وتعدادی ادارات دولتی و بخشداری است.پیشتر آب لوله کشی جناح از دهستان هرنگ تأمین می‌شده‌است ولی بعلت شور شدن چاه‌های هرنگ پس از آن آب جناح را از لاور میستان تأمین کرده‌اند.

جناح قدیم
پیش از اینکه را شوسه شود واز طریق کوخرد و مِهران عبور نماید، جناح گذرگاه کالاهای بود که از بنادر چارک و مغویه که تا جناج بیش از ۳۰ تا ۳۵ کیلومتر فاصله ندارند می‌آمد، از بندر مغویه و از بندر چارک و بندر لنگه کالاها را از طریق تنگ خور جناح حمل می‌کردند.کالاهای بازرگانی از جناح به مقصد لار، اوز، گراش، جهرم و شیراز بار می‌شد جناح در قدیم از مراکزتجارت جنوب بوده است. در زمان قدیم در کوچه و بازار جناح جنب وجوش دادوستد محسوس بود و معامله رونقی چشمگیر داشت. سوداگران برای حمل کالای خود و چه بسا برای خرید کالا در رفت‌وآمد بودند. به جرأت می‌توان گفت که جناح در آن زمان مرکزیت بازرگانی داشت.اکنون هم با اینکه به واسطه فاصله اش از جاده اصلی اسفالت بستک به بندر لنگه رونق بازرگانی گذشته را ندارد، ولی شهری زیبا به نظر می‌آید، شهری تمیز با جاده‌های اسفالت شده ومرتب.و مردمانی خونگرم و مهمان نواز و با سواد. با اتمام راه خور جناح این شهر بر روی جاده اصلی بستک -جناح – بندر لنگه قرار می‌گیرد.

جغرافیای منطقه
حدود شهر جناح از سمت شمال به رودخانه مهران و صحرای خلوص، و از سمت جنوب به خور جناح و کوه بُدُن و کوه سفید، و از سمت مغرب به کهتویه و از سمت مشرق به بخش کوخرد منتهی می‌شود.

جمعیت
با وجوداینکه جمعیت بسیار زیادی از مردم جناح در کشورهای حاشیه خلیج فارس به خصوص بحرین و کویت ساکن اند جمعیت شهر جناح طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ ، برابر با ۵۹۰۳ نفر بوده‌است.

دستگاه رله تلویزیونی
در چند سال اخیر در ارتفاع جنوب شرقی جناح مشرف به چشمه گَؤری (گبری) دستگاه رله تلویزیونی نصب شده و مورد بهره‌برداری است. در جناح چند دستگاه پمپ آب، ۴۰ هزار اصله نخل دیم و ده هزار من (۴۰۰۰۰ کیلو) زمین دیم زیر کشت و تعداد بسیار زیادی برکه دارد..
در جناح دو رودخانه فصلی وجود داردکه به زبان محلی به آن(دروا)می گویند بنام‌های ایلو و پَلی که در روزهای پرباران طغیان می‌کند و از میان شهر می‌گذرد و چند بار تلفات مالی هم داده‌است.دشت جناح در منطقه بستک دارای پر تعداد ترین محل های تفریح کوهستانی و معمولی است.
در ارتفاعات کوه سمت جنوب جناح چند لاور وجود دارد که به شرح زیر است: لاور گادون، لاور خره، لاور پشتخه تهرو، ولاور کهزه .

تنگ خور
تنگ خور جَناح که در ۹ کیلومتری جنوب جناح واقع است و کاروان‌رو است، وسط این تنگ تپه‌ای است بزرگ و کوه مانند اما خاکی که به نام هُمبُس که به واسطه خاک سستی که دارد تقریبآ دائم درحال ریزش است، در هنگام ریزش سنگهای کلان با خود به پائین دره سرازیر می‌کند، و چون راه قافله‌ها از ته دره عبور می‌کند چندین بار تلفات مالی و جانی هم داده‌است. تنگ خور تقریباً مانند بادگیری برای جناح است، از ساعت ۱۲ ظهر تا نیمه شب بادی مخصوص می‌وزد.در خرداد ماه تا ۱۵ تیر این باد گرم است که به لهجه محلی به آن «تَش باد» (آتش‌باد) گفته می‌شود.از نیمه تیر تا آخر تابستان بادی خنک می‌وزد.

مردم جناح
جناح مردمانی کاسب پیشه و فعال دارد.در جناح مانند سایر دهستان‌های مناطق جنوب ایران جوانان تمایل به مسافرت به آن سوی خلیج فارس دارند.بیشترشان مقیم آن مناطق هستند و اوضاع اقتصادی ایشان هم خوب است، همه نیکوکار بوده کمکهای قابل توجهی به محل و زادگاه خود می‌کنند. پل ارتباطی جناح با جاده ارتباطی شهر بستک به بندر لنگه به‌وسیله همین نیکوکاران به روی رودخانه مهران ساخته شده‌است و شهر جناح با جاده سراسری وصل کرده‌است. پیش از ساخت این پل، در زمستان‌های پرباران ۱۰ تا ۱۵ روز ارتباط جناح با دهستان فرامرزان و توابع آن و همچنین با بستک و داخل کشور قطع می‌شد. نخستین پزشک محلی جناح آقای دکتر پوریوسف است که در همان شهر مشغول طبابت هستند. مردم جناح با لهجه‌ای مخصوص به نام جمسی صحبت می‌کنند که زبان فارسی بسیار قدیمی است از آثار قدیمی جناح می‌توان قلعه قلات نام برد که که مانند برج دیده بانی بر بالای شهر جناح برروی کوهی واقع شده است و همچنین قنات های صحرای گبری یا چاه دوک که بر سنگهای ضخیم پای کوه واقع شده وآب ان تقریبا شیرین است و در قدیم آب اهالی را تامین می‌کرده است و همه آنها از آثار دوران گبری ها است.

دانشوران و فرهنگیان جناح
در جناح علماء وحافظان قرآن برجسته‌ای بوده‌اند که در قرائت قرآن به مرحله استادی رسیده و قرائتی با تجوید صحیح داشتند.
از برجستگان این رشته، حاجی مصطفی فقیه عالم برجسته مذهبی جناح ، حافظ کل قرآن و از تعلیم آموختگان سلطان العلماء معروف بود. وی در دوران تحصیلات حوزوی خویش سفری به مصر جهت بازدید از دانشگاه اسلامی الازهر و سفری به کراچی پاکستان داشته است. حاج مصطفی فقیه در ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس شاگردان بسیاری داشته که تعدادی از شیوخ امارات متحده عربی و مشهورترین آنان شیخ زاید بن سلطان آل نهیان حاکم کشور امارات از آن جمله اند. گفته می‌شود شیخ زاید احترام زیادی برای استاد خویش قائل بوده و تا سال های آخر عمر آن مرحوم احوالات وی را جویا می‌شده است. از دیگر حافظان جناحی، شیخ عبدالکریم خطیب جناحی از حافظان قرآن با صدایی خوش و تجویدی تعلیم یافته بود که شاگردانی را نیز تربیت نموده‌است. همچنین شیخ عبدالرحیم بن حافظ جناحی یکی از دین‌آموختگان برجسته در دبی بود، وی در دبی مکتبخانه‌ای دایر کرده و کودکان را آموزش می‌داد. وی از طرف شیخ راشد بن سعید المکتوم حاکم وقت دبی دادستان عالی (قاضی القضاء) شده بود. از دیگر افراد فرهنگی جناح می‌توان از این افراد نام برد:

حاج احمد درود
حاج ابراهیم حاجی طالب، نیکوکار فرهنگی.
حاج عقیل عباسی، نیکوکار فرهنگی.
شیخ عبدالله نور محمد جناحی.
شیخ علی جناحی.
حاجی ملاعلی کهنه.
حاجی شیخ یوسف جناحی.
حاجی ملا مصطفی بن اسحاق.
شرفا شرفائی، برپاکننده کتابخانه جناح.