سِوِند بافی

سوند که حصیری زمخت و خسن است و یکی از صنایع دستی مردم در جنوب ایران می باشد از جمله استان هرمزگان در شهرستان های قشم ، میناب و … که جز حصیربافی و رایج ترین صنایع دستی در میناب است وجود نخلستان ها و درختان خرمای فراوان این فرصت را فراهم آورده تا با آن گونه های مختلف حصیر بافته شود. برای ساختن سوند از شاخه برگ‌دار درخت خرما استفاده می‌شود شاخه برگ دار را با طناب‌هایی‌که از برگ درخت خرما بافته شده است به‌هم متصل کرده و برای پوشش سقف خانه ها و حفاظت بادگیرها در فصل زمستان استفاده می شود

درخت نخل که در گویش هرمزگانی به آن مُغ می گویند نمادی از این استان به شمار می رود به طوری که همگان این دیار را با درختان نخل سر به فلک کشیده اش می شناسند؛ آب و هوای هرمزگان مطلوب برای پرورش انواع  و اقسام درختان خرما بوده و بهترین خرماهای صادراتی ایران از نخلستان های این استان به دست می آید.

مردمان دیار نخل و شرجی که از پیشینه فرهنگی قوی برخوردار هستند از روزگاران قدیم از کوچکترین چیزهای موجود در طبیعت بهره جسته و نیازهای زندگی خود را فراهم می ساختند به طوری که در این سرزمین به دلیل فراوانی درخت نخل وسایل زندگی خود را از برگ های بی جان درخت نخل می ساختند.

در گذشته و حتی امروزه چنان درخت نخل با فرهنگ مردم این منطقه گره خورده که از سقف خانه هایشان گرفته تا ظروف مصرفیشان را از برگ درخت خرما می سازند و درخت نخل به دلیل کارایی بسیار آن  و مورد استفاده قرار گرفتن تمام اجزای آن برای مردم هرمزکان مقدس است.

برگ درخت خرما که در گویش محلی بندری به آن پیش می گویند به صورت فراوان در باغ ها و نخلستان های هرمزگان یافت می شود که مردم این دیار از این فرصت بهره جسته و با اتکا به هنر دستشان آثار هنری فاخری را تولید می کنند که علاوه بر مصرف خود به  بازار های داخلی و خارجی نیز صادر می کنند.

سوند بافی یکی از صنایع دستی هرمزگان با قدمت هزار ساله بوده که با استفاده از برگ و مشتقات درخت نخل و هنرنمایی بومیان هرمزگانی ساخته می شود؛در گذشته های دور که تکنولوژی به صورت کنونی پیشرفت نکرده بود این سوندها نقش مهمی در ساختن سایبان، خانه های روستایی، انباری، کپر، آغل احشام و حریم باغها داشته است.

هرچند که با گذشت زمان و پیشرفت انسانی استفاده از برخی از صنایع دستی کاهش یافته اما هنر سوند بافی به قوت خود باقی مانده و در برخی از روستاهای هرمزگان همچنان از آن برای ساخت خانه های تفریحی روستایی استفاده می کنند و رستوران های سنتی و کبابی های بومی این منطقه نیز با تلفیق سوند و مشتقات امروزی مانند آجر و بلوک آلاچیق های از جنس برگ در خت خرما درست می کنند.

هنرمندان هرمزگانی که این هنر را از آبا و اجدا خود فرا گرفته اند در فصل تابستان و زمستان که برای برداشت خرما با استفاده از پروند به بالای درخت نخل رفته علاوه بر برداشت خرما برگ های این درخت را نیز حرص کرده و برای ساخت سوند استفاده می کنند.

پیش ها را بعد از حرص و تمیز کرده به مدت دو الی سه روز برای اینکه نرم شود درون رودخانه و یا گودالی از آب قرا می دهند و به صورت گروهی که معمولا سه نفره هستند به بافتن آن با استفاده از طناب هایی که آن هم نیز از برگ درخت خرما بوده تار و پود آن را بهم وصل می کنند.

سوند ها بر اساس کاربردشان انواع و اقسام در اندازه های مختلف وجود دارد که سَرَبُش، پاتَک، میدون و هشت میدون از معروف ترین و پرکاربردی ترین انواع سوند به شمار می رود؛سوندها به دلیل تهیه و جابه جایی آسان، ماندگاری و مقاومت در برابر رطوبت و نور آفتاب طرفداران زیادی در جنوب کشور و کشورهای حاشیه خلیج فارس همچون عمان، امارات متحده عربی دارد.